Gió mùa hạ là gì? Những điều bạn cần biết về loại gió này

Gió mùa hạ là gì? Đây là một hiện tượng thời tiết quen thuộc ở Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành khí hậu nhiệt đới gió mùa của đất nước. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về nguồn gốc, đặc điểm và những ảnh hưởng của nó. Bài viết này của Thời tiết sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và đầy đủ nhất về gió mùa hạ.

Gió mùa hạ là gì? Nguyên nhân hình thành loại gió này

Gió mùa hạ là gì? Gió mùa hạ hay gió mùa Tây Nam, là luồng gió thổi theo mùa từ vùng áp cao ở Nam Bán Cầu vào châu Á. Gió mùa hạ hoạt động mạnh mẽ vào khoảng từ tháng 5 đến tháng 10 hằng năm. Luồng gió này mang theo hơi ẩm lớn từ đại dương, gây ra mưa và tạo nên một mùa hè nóng ẩm đặc trưng ở Việt Nam và nhiều quốc gia châu Á khác.

Nguyên nhân hình thành

Nếu đã hiểu gió mùa hạ là gì vậy thì nguyên nhân nào hình thành nên loại gió này? Đó chính là sự chênh lệch áp suất không khí giữa đất liền và đại dương, và giữa hai bán cầu theo mùa. Vào mùa hạ, khi Mặt Trời di chuyển lên Bắc bán cầu, đất liền nóng lên nhanh chóng tạo thành một vùng áp thấp khổng lồ. Vùng áp thấp này giống như một chiếc máy hút gió cực mạnh, kéo gió tín phong từ Nam bán cầu lên.

Khi vượt qua xích đạo, các luồng gió này bị Trái Đất đẩy lệch hướng (do lực Coriolis) và chuyển thành hướng Tây Nam. Chính vì thế, chúng ta có một luồng gió Tây Nam vừa mạnh vừa nóng ẩm thổi vào lãnh thổ.

Phạm vi hoạt động của gió mùa hạ

Phạm vi và tính chất của gió mùa mùa hạ rõ rệt như sau:

• Đầu mùa hạ (tháng 5 – 7): Khối khí từ vịnh Bengal di chuyển theo hướng Tây Nam, mang mưa lớn cho khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên. Nhưng khi vượt qua dãy núi Trường Sơn, nó lại trở thành gió phơn khô nóng, gây ra thời tiết oi bức cho các tỉnh ven biển miền Trung và phía Nam Tây Bắc.
• Giữa và cuối mùa hạ (tháng 6 – 10): Lúc này, luồng gió chính từ áp cao cận chí tuyến ở Nam bán cầu hoạt động mạnh mẽ. Sau khi vượt qua vùng biển xích đạo, nó trở nên nóng ẩm và tiếp tục gây mưa kéo dài cho Nam Bộ và Tây Nguyên. Đặc biệt, luồng gió này còn di chuyển lên phía Bắc, tạo ra “gió mùa Đông Nam” cho Bắc Bộ.

Phân biệt gió mùa hạ và gió mùa đông

Nếu bạn đã hiểu gió mùa hạ là gì thì sẽ biết gió mùa hạ và gió mùa đông đều theo mùa, có nguồn gốc từ các trung tâm khí áp cao và thấp. Cả hai loại gió này đều là một phần của hệ thống gió mùa châu Á, chi phối bởi sự chênh lệch nhiệt độ giữa lục địa và đại dương. Một số yếu tố giúp phân biệt 2 loại gió này như sau.

Nguồn gốc và hướng gió

• Gió mùa đông (gió mùa Đông Bắc): Có nguồn gốc từ khối không khí lạnh, khô ở áp cao Xibia (Nga). Gió thổi theo hướng chính là Đông Bắc và mang theo đặc trưng của khối khí lục địa.
• Gió mùa hạ (gió mùa Tây Nam): Có nguồn gốc từ khối không khí nóng ẩm ở áp cao Bắc Ấn Độ Dương (Tây Nam), vịnh Bengan. Gió thổi theo hướng chính là Tây Nam và mang theo đặc trưng của khối khí đại dương.

Đặc điểm khí hậu

• Gió mùa đông: Hoạt động kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Thời điểm gió mùa hoạt động mạnh nhất là vào cuối đông, đem đến kiểu thời tiết rét, khô. Miền Bắc Việt Nam trải qua một mùa đông lạnh giá, có những ngày rét đậm, rét hại.
• Gió mùa hạ: Thời điểm gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh nhất là vào mùa hè, từ tháng 5 đến tháng 10. Mang đến kiểu thời tiết nóng, ẩm và mưa nhiều. Đây là nguyên nhân chính gây ra mùa mưa ở phần lớn lãnh thổ Việt Nam.

Gió mùa hạ ảnh hưởng tới cuộc sống người dân như thế nào?

Nếu bạn đã hiểu gió mùa hạ là gì thì sẽ biết loại gió này có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống và sản xuất của người dân Việt Nam. Gió mùa hạ mang lại cả những lợi ích lẫn thách thức.

Thuận lợi của gió mùa hạ

Gió mùa hạ là một yếu tố quan trọng tác động đến nhiều mặt đời sống của người dân Việt Nam. Một số ưu điểm của gió mùa hạ phải kể đến như:

• Thúc đẩy sản xuất nông nghiệp: Lượng mưa dồi dào và nền nhiệt cao tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất lúa nước và các loại cây trồng nhiệt đới khác. Gió mùa hạ giúp thâm canh tăng vụ và đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi.
• Phát triển các ngành kinh tế khác: Gió mùa hạ rất thích hợp để phát triển các ngành như lâm nghiệp, thủy sản, giao thông vận tải và du lịch. Thời tiết thuận lợi cho các hoạt động xây dựng và khai thác tài nguyên.

Bất lợi của gió mùa hạ

Việc hiểu rõ gió mùa hạ là gì và có những biện pháp chủ động ứng phó sẽ giúp chúng ta tận dụng được những lợi thế mà gió mùa mang lại.

• Thiên tai và thời tiết cực đoan: Thời tiết thất thường, thường xuyên có bão, lũ lụt, dông lốc, làm hư hại tài sản và đe dọa an toàn tính mạng. Môi trường sống cũng dễ bị suy thoái do thiên tai.
• Gây bệnh tật và suy thoái môi trường: Môi trường nóng ẩm thuận lợi để các loại vi khuẩn và virus gây hại phát triển. Gây ra bệnh dịch trên cây trồng, vật nuôi, gây suy giảm năng suất và chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, các trận lũ lụt cũng góp phần gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng xấu đến môi trường.

Qua bài viết trên hy vọng đã giúp bạn đọc hiểu rõ gió mùa hạ là gì và những thông tin liên quan đến loại gió này. Gió mùa mùa hạ vừa tạo thuận lợi vừa đặt ra không ít thách thức. Để chủ động đối phó với những diễn biến thời tiết, bạn nên thường xuyên theo dõi thông tin dự báo tại Thời tiết nhằm có phương án thích hợp cho công việc và cuộc sống hằng ngày nhé.